Czystość i porządek, czyli to co powinno być w komputerze
Każdy użytkownik komputera powinien być chociaż częściowo świadomy, że sprzęt w czasie pracy wytwarza ciepło. Podwyższona temperatura wewnątrz obudowy komputera stacjonarnego, czy też laptopa prowadzi nieuchronnie do szybszej degradacji podzespołów, a w ekstremalnych sytuacjach do awaryjnych wyłączeń lub uszkodzeń. Dlatego właśnie powinno się przynajmniej raz na rok(można częściej) przeprowadzać tzw. konserwację. Polega ona na usunięciu zalegającego kurzu, który zbiera się w miejscach przepływu powietrza.
Część mocy pobieranej przez komputer jest wypromieniowywana w postaci ciepła. Największa jego ilość jest wydzielana przez elementy uzbrojone w radiatory.
Najczęściej są to: mostek północny i południowy, procesor CPU(zdj. 3 - 1. Cpu z radiatorem i wiatraczkiem; 2. Mostek północny z radiatorem; 3. Mostek południowy bez radiatora;) oraz procesor graficzny GPU(zdj. 2). Czasem radiatory występują na pamięci ram(przeważnie przystosowanej do OC-podkręcania ang. overclocking) . Radiatory znajdują się również w zasilaczu i odpowiadają za rozpraszanie ciepła wytwarzanego przez tranzystory oraz prostowniki.
W przypadku, kiedy dany element wydziela znaczne ilości ciepła sam radiator okazuje się niewystarczający. Dlatego też stosuje się wymuszony przepływ powietrza. Żeby go uzyskać używa się różnego rodzaju i wielkości wiatraczków.
Dodatkowo, żeby pozbyć się ciepła z obudowy stosuje się wiatraki zapewniające wciąganie do wnętrza komputera chłodnego i wydmuchiwanie nagrzanego powietrza.
Składając komputer(ewentualnie przy poprawianiu po kimś) należy zadbać o optymalny przepływ powietrza przez obudowę. Ważne jest odpowiednie ułożenie i spięcie wszystkich przewodów, które ten przepływ mogą zakłócać lub spowalniać. Bardzo istotne jest także odpowiednie zamontowanie dysków(jeśli posiadamy więcej niż jeden). Ułożenie ich w tzw bloku ogranicza dostęp chłodnego powietrza(powoduje kumulowanie ciepła-temperatura dysków nigdy nie powinna przekraczać 50 st C) i skraca im żywotność.
Zasysanie powietrza z zewnątrz komputera wprowadza do środka drobinki kurzu(i wszystko inne-sierść pupila, dym papierosowy, nasze własne włosy itp), które sidają na wszystkich elementach. Najwięcej kurzu zbiera się tam, gdzie przepływ powietrza jest najbardziej intensywny (na radiatorach, łopatkach wiatraków i filtrach).
W tym momencie chcę zaznaczyć, że komputery nie lubią kiedy się przy nich pali papierosy. Substancje smoliste zawarte w dymie powodują przyklejanie się kurzu, a co za tym idzie szybsze jego nagromadzenie.
Kiedy zabieramy się za konserwację należy wyposażyć się w :
-dobrej klasy pastę termoprzewodzącą(albo i nie pod warunkiem, że przeprowadzamy tylko czyszczenie),
-aceton(lub inny silny środek, który ułatwi usunięcie starej pasty z radiatora;przydatny przy wymianie pasty)
-alkohol izopropylowy(ułatwi pozbycie się resztek starej pasty z procesora; przydatny przy wymianie pasty)
-ręczniki papierowe,
-pędzelek/zużytą szczotkę do zębów,
-sprężone powietrze w puszce(można użyć sprężarki, ale pod warunkiem, że jest bezolejowa),
-odkurzacz(do odsysania unoszących się tumanów kurzu),
-opcjonalnie zabezpieczenia ESD(przed elektrycznością statyczną).
Pierwszą czynnością jaką należy wykonać jest odłączenie zasilania(najlepiej wypiąć przewód). Następnie powinniśmy zadbać o wyrównanie potencjału z naszym sprzętem(jęśli nie posiadasz opaski oraz maty ESD dotknij na kilka sekund niepomalowanych, metalowych części obudowy) do czego służą wspomniane zabezpieczenia ESD(opaska i mata, rękawiczki gumowane). Kolejnym krokiem jest odłączenie/zablokowanie wszystkich możliwych wiatraków.
UWAGA! Wszystkie wiatraki w komputerze są silnikami prądu stałego. Oznacza to, że kiedy dostarczany jest do nich prąd i stałe napięcie zaczynają się kręcić(funkcja silnika), ale również znaczy to, że kiedy kręcimy wirnikiem jest wytwarzane napięcie i prąd(funkcja prądnicy). Jeśli do czyszczenia użyjemy sprężonego powietrza, a nie wykonamy tego kroku, wówczas narażamy procesor i inne elementy płyty głównej na uszkodzenie. Zaznaczam jeszcze raz: odłączamy lub blokujemy wiatraki.
Do dzieła. Włączamy odkurzacz, puszka z powietrzem w rękę i staramy się zmusić zalegający kurz do opuszczenia obudowy(nie zapomnij o zasilaczu). Warto też zajrzeć pod panel przedni, gdyż często tamtędy powietrze wpada do obudowy. Zdarza się spotkać kurz tak zbity i sklejony, że "psiukanie" niewiele pomaga. Można się posiłkować pędzelkiem i szczoteczką(przeważnie to wystarcza), ale najlepszym rozwiązaniem w takim przypadku jest odczepienie radiatora od płyty i okręcenie wiatraka. Radiator myjemy w wodzie z dodatkiem płynu do mycia naczyń(przy okazji można zetrzeć starą pastę termoprzewodzącą, chyba że jest bardzo skamieniała to polecam wymieniony wcześniej aceton) i odkładamy do wyschniecia. Z wiatraka usuwamy kurz suchą szczoteczką lub lekko wilgotnym ręcznikim papierowym(jeśli ktoś ceni ciszę warto okręcić każdy z wiatraków i dokładnie usunąć kurz z łopatek). Na koniec przecieramy wilgotnym ręcznikiem dno obudowy.
Kiedy już wszytko lśni, usuwamy starą pastę termoprzewodzącą z procesora(używamy do tego ręcznika papierowego nasączonego alkoholem). Nakładamy nową pastę na procesor(równomiernie na całej powierzchni styku z radiatorem). Przykręcamy, odblokowujemy i podłączamy wiatraczki.
Skręcamy obudowę, podłączamy zasilacznie i cieszymy się swoim czystym, cichszym komputerem.
